Erkende onderzoekers

Onderzoekers hebben soms niet-openbare data van zeer grote online platforms en zoekmachines nodig bij onderzoek naar risico’s. Voor toegang tot die data kunnen onderzoekers bij de ACM erkenning vragen. Als onderzoekers erkend zijn, moeten zeer grote platforms en zoekmachines hen verplicht toegang geven tot de data.

Toegang tot niet-openbare data

Erkende onderzoekers hebben recht op toegang tot niet-openbare data die zij nodig hebben voor hun onderzoek. Zeer grote platforms en zoekmachines zijn namelijk verplicht om onderzoekers toegang te geven tot die data als zij erkend zijn.

Dit geldt bij onderzoek naar systeemrisico’s bij de zeer grote online platforms en zoekmachines. Dat zijn risico's op grote schade voor de samenleving of economie als geheel, bijvoorbeeld bij brede verspreiding van illegale content. Of bij beïnvloeding van verkiezingen. Het kan ook onderzoek zijn naar de maatregelen om systeemrisico’s te beperken.

Voorwaarden erkenning

Voor erkenning moeten het onderzoek en alle huidige en toekomstige onderzoekers aan deze voorwaarden voldoen:

De onderzoeker is aangesloten bij een onderzoeksorganisatie.
De onderzoeker is niet afhankelijk van commerciële belangen.
De aanvraag vermeldt de financiering van het onderzoek.
De onderzoeker gaat vertrouwelijk met de data om en kan deze beveiligen. Verder beschermt de onderzoeker persoonsgegevens. De technische en organisatorische maatregelen die de onderzoeker hiervoor heeft genomen zijn beschreven in de aanvraag.
De toegang tot data en de gestelde termijnen zijn noodzakelijk en evenredig voor het doel van het onderzoek. En de verwachte resultaten zullen bijdragen aan het doel van het onderzoek. Het doel van de onderzoeksactiviteiten is om bij te dragen aan het opsporen, vaststellen en begrijpen van systeemrisico’s of om maatregelen die platforms en zoekmachines nemen te beoordelen op de adequaatheid, efficiëntie en effecten ervan.
De onderzoeker maakt de resultaten van het onderzoek binnen een redelijke termijn en zonder verdere kosten openbaar toegankelijk.

Aanvragen erkenning

Later gaat een aanvraag via onze website. Per platform of zoekmachine is een aparte aanvraag nodig.

Onderzoekers kunnen nu nog geen erkenning bij ons aanvragen.

Wij wachten momenteel op de publicatie van 'gedelegeerde handelingen' (Delegated Act) van de Europese Commissie. Deze regels gaan meer duidelijkheid geven over erkenningen en aanvragen. Naar verwachting publiceert de Europese Commissie deze regels in de loop van 2025. Meer informatie hierover volgt.

Bent u onderzoeker en wilt u straks erkend worden? Stuur vast uw contactgegevens naar acm-post [at] acm [punt] nl (acm-post[at]acm[dot]nl). Dan informeren wij u zodra er meer duidelijk is.

Onderzoekers vragen straks bij ons erkenning aan als 1 van deze punten in Nederland zit:

de Europese hoofdvestiging van het platform of de zoekmachine die zij onderzoeken
de wettelijk vertegenwoordiger van het platform of de zoekmachine die zij onderzoeken
hun onderzoeksorganisatie

Is dit niet het geval? Dan moet de aanvraag naar een andere lidstaat.

Wij kijken of een onderzoeker aan de voorwaarden voldoet en besluiten of die erkend wordt. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) adviseert ons over de bescherming van persoonsgegevens.

Is de onderzoeksorganisatie in Nederland gevestigd, maar het platform of de zoekmachine in een andere lidstaat? Dan doen wij straks alleen een eerste beoordeling van de aanvraag. Daarna sturen wij de aanvraag door naar de lidstaat waar het platform of de zoekmachine is gevestigd. Die lidstaat neemt uiteindelijk een besluit.

Deze zeer grote online platforms of zoekmachines zijn nu gevestigd in Nederland of hebben daar hun wettelijke vertegenwoordiger:

AliExpress International (Netherlands) B.V. (AliExpress)
Booking.com B.V. (Booking.com)
Snap B.V. (Snapchat)
Wikimedia Foundation Inc (Wikipedia)

Op de website van de Europese Commissie staat een actueel overzicht van alle zeer grote online platforms of zoekmachines. De Europese Commissie kan namelijk nieuwe bedrijven aanwijzen.

Erkenning intrekken

Wij houden toezicht op onderzoekers die we hebben erkend. Wij kunnen onderzoeken of de onderzoeker nog aan de voorwaarden voldoet. Dit kunnen we uit onszelf doen of na signalen.

Voldoet een erkende onderzoeker niet meer aan de voorwaarden? Dan kunnen wij de erkenning intrekken.

Indien u signalen heeft dat een erkende onderzoeker niet voldoet aan de voorwaarden dan kunt u dat bij ons melden.

Toegang tot openbare data

Hebben onderzoekers voor hun onderzoek toegang nodig tot data die openbaar toegankelijk is? Dan hebben ze geen erkenning nodig.

Zeer grote online platforms of zoekmachines moeten alle onderzoekers toegang geven tot data als:

die data openbaar toegankelijk is
de onderzoeker aangesloten is bij een organisatie zonder winstoogmerk
de onderzoeker niet afhankelijk is van commerciële belangen
de financiering van het onderzoek vermeld is
de onderzoeker vertrouwelijk omgaat met data en deze en andere persoonsgegevens kan beveiligen en beschermen
de onderzoeker aantoont dat de toegang tot publiek openbare informatie noodzakelijk is voor het opsporen, vaststellen en begrijpen van systeemrisico’s

De Europese Commissie kijkt of de platforms en zoekmachines zich hieraan houden.

Bronnen

Digital Services Act (DSA)